Η οδοντίνη δείχνει αν υπάρχει έλλειψη βιταμίνης D

Η οδοντίνη δεν αποτελεί μόνο το μεγαλύτερο μέρος των δοντιών μας. Μπορεί επίσης να παρέχει στοιχεία για την ανθρώπινη εξέλιξη από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, σύμφωνα με μια νέα μεθοδολογία που εξετάζει την έλλειψη μεταλλικών στοιχείων στην οδοντίνη, η οποία αναπτύχθηκε από μια διεθνή ερευνητική ομάδα. Επιπλέον, αυτή η μεθοδολογία μπορεί να έχει εφαρμογές για τη βελτίωση της συνολικής υγείας σήμερα.

Η οδοντίνη δειχνει αν υπαρχει ελλειψη βιταμινης D

“Αυτό είναι συναρπαστικό επειδή τώρα έχουμε μια αποδεδειγμένη πηγή που θα μπορούσε να δώσει απαντήσεις σε θεμελιώδη ερωτήματα σχετικά με τις πρώτες μετακινήσεις και συνθήκες ζωής των ανθρώπινων πολιτισμών – καθώς και νέες πληροφορίες σχετικά με τη σημασία της βιταμίνης D στους σύγχρονους πληθυσμούς,” δήλωσε η Megan Brickley, PhD, μία ανθρωπολόγος και πρόεδρος της καναδικής έρευνας στην βιο-αρχαιολογία των ανθρώπινων ασθενειών στο McMaster University.
Το 2016, οι ερευνητές για πρώτη φορά καθόρισαν ότι η οδοντίνη φέρει ένα μόνιμο ιστορικό ανεπάρκειας της βιταμίνης D ή ραχίτιδας, εξετάζοντας δόντια από την Προδυναστική περίοδο της Αιγύπτου που ήταν χιλιάδων ετών. Κατά τη διάρκεια περιόδων σοβαρής ανεπάρκειας, δεν υπάρχει μετάλλωση των νέων στρωμάτων οδοντίνης, αφήνοντας μικροσκοπικούς δείκτες που οι επιστήμονες μπορούν να “διαβάσουν”.
“Η ενδοσφαιρική οδοντίνη (IGD) είναι ελαττώματα στη μετάλλωση (χώροι που μοιάζουν με φυσαλίδες) που σχηματίζονται σε ζώνες όπου η οδοντίνη αποτυγχάνει να μεταλλωθεί σωστά λόγω χαμηλών επιπέδων βιταμίνης D,” δήλωσε η Brickley. “Τα πιο έντονα από αυτά τα σημάδια υποδηλώνουν μεγαλύτερο επίπεδο διαταραχής στην μετάλλωση και η θέση αυτών των σημαδιών δείχνει την ηλικία κατά την οποία εμφανίστηκε η ανεπάρκεια.”
Οι ερευνητές προετοίμασαν λεπτά τμήματα των δοντιών και χρησιμοποίησαν μικροσκόπιο για να παρατηρήσουν την παρουσία ή την απουσία της IGD και τη σοβαρότητά της. Αξιολόγησαν επίσης τον αριθμό και το μέγεθος των ελαττωμάτων ή φυσαλίδων μέσα στην οδοντίνη και χρησιμοποίησαν το ποσοστό μιας συγκεκριμένης μικροσκοπικής εικόνας της  IGD για να καθορίσουν 4 βαθμίδες. Για παράδειγμα, ο βαθμός 0 έδειξε την απουσία ενδοσφαιρικής οδοντίνης, ενώ ο βαθμός 3 σήμαινε ότι περισσότερο από το 75% της περιοχής καλυπτόταν από τέτοια σημάδια.
“Από την εργασία μας με αρχαίους σκελετούς, τα άτομα με σαφή σημάδια παιδικής ραχίτιδας είχαν τουλάχιστον IGD Βαθμού 2 που εμφανίστηκε κατά τη διάρκεια των περιόδων ταχείας σκελετικής ανάπτυξης “, δήλωσε ο Brickley.

Αυτοί οι δείκτες μπορούν να πουν την ιστορία της ανθρώπινης εξέλιξης καθώς ο πρώτος άνθρωπος μετανάστευσε από την ισημερινή Αφρική σε περιοχές με λιγότερο ηλιακό φως. Μπορούν επίσης να εξηγήσουν τις αλλαγές στον χρωματισμό του δέρματος κατά τον μεταβολισμό ηλιακού φωτός ή το πως η ζωή μέσα στο σπίτι έχει σιωπηρά βλάψει την ανθρώπινη υγεία. Και οι ανεπάρκειες της βιταμίνης D επηρεάζουν σήμερα την υγεία.

“Υπάρχουν υποδοχείς βιταμίνης D σε 36 κύρια όργανα και η διατήρηση επαρκών επιπέδων βιταμίνης D έχει σημαντική επίδραση στην λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος“, εξήγησε η Brickley. “Ειδικότερα, η βιταμίνη D είναι απαραίτητη για τη δημιουργία και τη διατήρηση υγιών οστών. Τα χαμηλά επίπεδα θα οδηγήσουν σε αύξηση της ευαισθησίας απέναντι σε κατάγματα. Αν και λιγότερο μελετημένη, η έλλειψη βιταμίνης D φαίνεται επίσης να συνδέεται με την κακή οδοντική υγεία. Τα χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D συνδέονται, επίσης, με την ανάπτυξη κάποιων καρκίνων.”
Μέχρι τώρα, δεν υπήρξε αξιόπιστος τρόπος μέτρησης της ανεπάρκειας της βιταμίνης D κατά την πάροδο του χρόνου. Όπως δείχνουν οι ερευνητές με παραδείγματα από αρχαία και σύγχρονα δόντια, η μέθοδος είναι πολύτιμη για την κατανόηση μιας κατάστασης υγείας που σήμερα πλήττει περισσότερους από 1 δισεκατομμύριο ανθρώπους και μπορεί να έχει κλινικές εφαρμογές στο μέλλον.
“Φυσικά αποφλοιωμένα δόντια και δόντια που εξάγονται για κλινικούς λόγους θα μπορούσαν να αναλυθούν για να καθοριστεί η ύπαρξη ενδοσφαιρικής οδοντίνης”, δήλωσε η Brickley.

Είναι γνωστό πως ότι τρώμε επηρεάζει άμεσα την υγεία μας. Αυτό περιλαμβάνει και την υγεία των δοντιών και των ούλων. Ωστόσο μπορεί να συμβεί και το αντίστροφο. Εάν έχετε ορθοδοντική συσκευή, όπως σιδεράκια ή έχετε ορισμένα οδοντικά προβλήματα, η υγεία των δοντιών και των ούλων σας μπορεί να επηρεαστεί άμεσα από τις τροφές που θα επιλέξετε. Ακολουθούν μερικές συμβουλές για το ποιες τροφές είναι κατάλληλες για συγκεκριμένα οδοντικά προβλήματα και για το πώς να τα αποφύγετε.

Σιδεράκια και ορθοδοντικές θεραπείες

Τα σιδεράκια είναι ευαίσθητα και τρόφιμα που είναι κολλώδη,«λαστιχωτά» ή σκληρά μπορούν εύκολα να τα κάνουν να σπάσουν και θα πρέπει να αποφεύγονται. Τέτοια τρόφιμα είναι:

• Πάγος
• Ξηροί καρποί
• Ποπκορν
• Καραμέλες
• Τσίχλες
• Ζαχαρωτά
• Σκληρά φρούτα και λαχανικά, όπως μήλο, αχλάδι και καρότα
• Ολόκληρο καλαμπόκι
• Σκληρά κουλούρια / κριτσίνια / πρέτσελ / κράκερ
• Γλυκά με κομματάκια ξηρών καρπών
• Το στεφάνι της πίτσας
• Παϊδάκια

Κάθε φαγητό που πρέπει να δαγκώσετε για να φάτε είναι πρωταρχικός λόγος για να σπάσετε τα στηρίγματα. Μπορείτε να το αντιμετωπίσετε «καθαρίζοντας» το φαγητό, όπως το καλαμπόκι από το στάχυ ή το κρέας από το κόκκαλο, ή τεμαχίζοντας τα μήλα και κόβοντας τα καρότα σε μικρές μπουκιές. Μπορεί επίσης να αντιμετωπίσετε προβλήματα με το φαγητό μετά τη σύσφιξη των στηριγμάτων σας – τα δόντια μπορεί να πονούν. Οι πρώτες μέρες είναι οι χειρότερες, οπότε δοκιμάστε να τρώτε πιο μαλακά τρόφιμα όπως αυτά που αναφέρονται παρακάτω μέχρι να περάσει ο πόνος:

• Scrambled eggs
• Βρώμη
• Σούπες με κομμάτια λαχανικών ή βελουτέ
• Μαλακά τυριά, όπως το cottage cheese
• Ροφήματα όπως smoothie, milkshakes και protein shakes
• Κρέμες και πουτίγκα
• Ρολό κιμά
• Πουρές πατάτας
• Γιαούρτι ή παγωτό ή παγωμένο γιαούρτι
• Τορτίγιες, κατά προτίμηση ψημένες για να είναι μαλακές
• Κρέατα πολύ ψιλοκομμένα και μαλακά από το μαγείρεμα
• Tofu
• Ώριμα φρούτα, κομμένα σε μικρές μπουκιές
• Ρύζι, κουσκούς, πλιγούρι, κινόα
• Μακαρόνια και noodles
• Πολέντα (σιμιγδάλι καλαμποκιού)
• Ψητά μήλα / Μους μήλου
• Φυστικοβούτυρο
• Κοτοσαλάτα / τονοσαλάτα
• Όσπρια 
• Αβοκάντο
• Pancakes, κρέπες
• Μαλακό ψωμί, κέικ
• Ψητά λαχανικά
• Χούμους
• Μαρμελάδες, κομπόστες φρούτων, αλεσμένα φρούτα

Στοματικό Έλκος

Δεν υπάρχει θεραπεία για τα στοματικά έλκη, αλλά μπορείτε να μειώσετε πόσο συχνά εμφανίζονται αποφεύγοντας τροφές που ερεθίζουν το στόμα σας. Πικάντικες τροφές, όξινες τροφές όπως τουρσί και εσπεριδοειδή μπορούν να προκαλέσουν ερεθισμό. Εάν έχετε πληγές από έλκος, θα βοηθήσετε στην ανακούφιση της ενόχλησης τρώγοντας ήπια τρόφιμα μέχρι να επουλωθούν οι πληγές σας, όπως:

• Γάλα χαμηλών λιπαρών και άλλα γαλακτοκομικά προϊόντα
• Μαγειρεμένα φρέσκα ή κατεψυγμένα ή σε κονσέρβα λαχανικά
• Πουρές πατάτας (αναμείξτε το με γάλα σε σκόνη για καλύτερη διατροφική ενίσχυση)
• Μαλακά και ζεστά δημητριακά, όπως βρώμη (αναμείξτε με γάλα αντί για νερό για καλύτερη διατροφική ενίσχυση)
• Κρέατα πολύ ψιλοκομμένα και μαλακά από το μαγείρεμα
• Μαλακό φυστικοβούτυρο
• Κρέμες και πουτίγκα
• Τηγανητά αυγά ή scrambled eggs
• Tofu
• Σούπες

Εάν έχετε πληγές στο στόμα, δοκιμάστε αυτές τις συμβουλές για να επιταχύνετε την επούλωση και να διευκολυνθείτε την ώρα του φαγητού:

• Προτιμήστε κρύα φαγητά ή σε θερμοκρασία δωματίου.
• Αλέστε σκληρά φαγητά.
• Πίνετε με καλαμάκι για να μην ερεθίζετε τις πληγές.
• Να καταναλώνετε τροφές με υψηλή πρωτεΐνη και υψηλή θερμιδική αξία για να επιταχύνετε την επούλωση. Για παράδειγμα χρησιμοποιήστε σκόνη πρωτεΐνης στα milkshakes σας ή χρησιμοποιήστε γάλα σε σκόνη στον πουρέ και τις σούπες σας.

Ξηροστομία

Η ξηροστομία δεν αποτελεί φυσιολογικό σύμπτωμα της γήρανσης. Εάν έχετε ξηροστομία, μιλήστε με τον οδοντίατρο ή το γιατρό σας. Η ξηροστομία μπορεί να είναι ένα σημάδι ορισμένων ασθενειών ή μπορεί να προκληθεί από ορισμένα φάρμακα ή από το αποτέλεσμα ιατρικών θεραπειών. Εάν έχετε ξηροστομία:

• Μην καπνίζετε ή πίνετε αλκοόλ.
• Να πίνετε πολύ συχνά νερό, και ανάμεσα και κατά τη διάρκεια των γευμάτων.
• Αποφύγετε ροφήματα που περιέχουν καφεΐνη, όπως καφέ, τσάι ή coca cola καθώς αυτά ξηραίνουν το στόμα σας.
• Μασήστε τσίχλα χωρίς ζάχαρη ή πιπιλίστε καραμέλες χωρίς ζάχαρη για να διεγείρετε την παραγωγή σιέλου.
• Αποφύγετε καυτερά ή αλμυρά φαγητά σε περίπτωση που σας προκαλούν πόνο στο στόμα.
• Αναμείξτε ξηρά και σκληρά φαγητά με σούπες, ζωμούς, σάλτσες, βούτυρο ή μαργαρίνη για να μαλακώσουν.

Στοματική χειρουργική επέμβαση και εμφυτεύματα

Η διατροφή σας μετά από στοματική χειρουργική επέμβαση ή εμφύτευση εξαρτάται από παράγοντες όπως η διατροφική σας κατάσταση πριν από την διαδικασία, η διάρκεια της διαδικασίας, πόση επίδραση έχει στη στοματική λειτουργία και πόσο καιρό αναμένεται να διαρκέσει η ανάρρωσή σας. Είναι πιθανό να απαιτείται διατροφή με υγρά ή μαλακά τρόφιμα για μερικές ημέρες ή περισσότερο, έως ότου το στόμα σας επουλωθεί. Επιλέξτε τροφές πλούσιες σε θρεπτικά συστατικά, όπως φρούτα, λαχανικά, γαλακτοκομικά τρόφιμα χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά και άπαχα κρέατα, αυγά και φασόλια όποτε είναι δυνατόν, δεδομένου ότι παρέχουν βιταμίνες, μέταλλα και θρεπτικά συστατικά που απαιτούνται για την επούλωση, συμπεριλαμβανομένων ψευδαργύρου, πρωτεΐνης και βιταμινών Α και C.

Προτιμήστε αυτά τα φαγητά:

• Scrambled eggs
• Βρώμη
• Σούπες με μαλακά λαχανικά ή βελουτέ
• Μαλακά τυριά, όπως το cottage cheese
• Ροφήματα όπως smoothie, milkshakes και protein shakes
• Κρέμες και πουτίγκα
• Ρολό κιμά
• Πουρές πατάτας
• Γιαούρτι ή παγωτό ή παγωμένο γιαούρτι
• Τορτίγιες, κατά προτίμηση ψημένες για να είναι μαλακές
• Κρέατα πολύ ψιλοκομμένα και μαλακά από το μαγείρεμα
• Tofu
• Ώριμα φρούτα, κομμένα σε μικρές μπουκιές
• Ρύζι, κουσκούς, πλιγούρι, κινόα
• Μακαρόνια και noodles
• Πολέντα (σιμιγδάλι καλαμποκιού)
• Ψητά μήλα / Μους μήλου
• Φυστικοβούτυρο
• Κοτοσαλάτα / τονοσαλάτα
• Όσπρια
• Αβοκάντο
• Pancakes, κρέπες
• Μαλακό ψωμί, κέικ
• Ψητά λαχανικά
• Χόρτα
• Χούμους
• Μαρμελάδες, κομπόστες φρούτων, αλεσμένα φρούτα

Προβλήματα μάσησης

Κάποια οδοντικά προβλήματα, όπως τα προβλήματα μάσησης μπορεί να προκληθούν από απώλεια δοντιών, ασθένεια των ούλων, κοιλότητες και οδοντοστοιχίες που δεν ταιριάζουν, οπότε το πρώτο σας βήμα πρέπει να είναι μια επίσκεψη στον οδοντίατρό σας για να προσδιορίσετε την αιτία του προβλήματός σας. Στο μεταξύ, η κατανάλωση μαλακών τροφών (όπως στις συμβουλές για σιδεράκια παραπάνω) μπορεί να σας βοηθήσει να διατηρήσετε τα θρεπτικά συστατικά στον οργανισμό σας μέχρι να δείτε τον οδοντίατρό σας.

Προβλήματα κατάποσης

Επίσης σημαντικά οδοντικά προβλήματα, τα προβλήματα κατάποσης μπορεί περιστασιακά να συμβούν, αλλά εάν επιμένουν, μιλήστε με το γιατρό σας, καθώς μπορεί να σχετίζεται με κάτι σοβαρό. Οι αιτίες των προβλημάτων κατάποσης ποικίλλουν και η θεραπεία εξαρτάται από το τι προκαλεί το πρόβλημα.

Εάν αντιμετωπίζετε προβλήματα κατάποσης, για να αποφύγετε πνιγμό και αναρρόφηση, αποφύγετε αυτά τα τρόφιμα:

• Αλκοολούχα ποτά
• Καυτά φαγητά και ποτά
• Καφεΐνη
• Καυτερά φαγητά
• Ποπκορν
• Δημητριακά από πίτουρο
• Ξηρούς Καρπούς
• Cottage cheese, εκτός αν το πολτοποιήσετε
• Φλούδες από φρούτα
• Ξηρά, θρυμματισμένα ή κολλώδη τρόφιμα (όπως ψωμί, κέικ, φυστικοβούτυρο, μπανάνα)

Ανάλογα με το επίπεδο δυσκολίας στην κατάποση, τα ακόλουθα τρόφιμα μπορούν να συμπεριληφθούν στη διατροφή. Τα τρόφιμα αυτά ομαδοποιούνται σε τέσσερις διαφορετικές κατηγορίες:

• Φαγητά που λιώνουν γρήγορα στο στόμα, όπως παγωτό, παγωμένο γιαούρτι, milkshakes, ζελέ και ζωμό.
• Μαλακά κρεμώδη φαγητά, όπως κρεμώδεις σούπες και αλεσμένα λαχανικά.
• Παχύρευστα υγρά όπως γιαούρτι, ντοματοχυμός και το μέλι.
• Μαλακά φαγητά τα οποία μπορείτε να καταναλώσετε με το κουτάλι, όπως κρέμες, πουτίγκα και ζεστά μαλακά δημητριακά.